To wielki krok w kierunku poprawy sytuacji i jakości życia znacznej części Polaków – Rada Ministrów przyjęła w ubiegłym tygodniu pierwszą polską Strategię na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami. Czym jest ten dokument, po co powstał, jakie są jego najważniejsze założenia? Odpowiadają na najczęściej pojawiające się pytania!

Czym w ogóle jest Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami, po co powstała?

 

Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami to kompleksowy i obszerny dokument o charakterze strategicznym, który będzie mapą drogową polityki krajowej na rzecz osób z niepełnosprawnościami.

 

Czy Strategia jest dla wszystkich osób z niepełnosprawnościami? Jakich obszarów dotyczy?

 

Tak, to bardzo ważne, by bardzo zróżnicowane środowisko osób z niepełnosprawnościami otrzymywało wsparcie na różnorodnym polu – społecznym, zdrowotnym czy zawodowym.

 

Ile trwały prace nad Strategią? Czy dokument był konsultowany?

 

Prace nad Strategią na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami zostały zapoczątkowane pod koniec 2016 r. W 2020 r. Strategia została znacząco rozszerzona i skonkretyzowana. Przeanalizowano ponad 1600 stron uwag w ramach konsultacji społecznych, a robocza wersja Strategii uzyskała wstępną akceptację ze strony Komisji Europejskiej.

 

Prace nad propozycją konkretnych działań zostały poprzedzone diagnozą stanu faktycznego, którą oparto zarówno na ogólnodostępnych danych statystycznych dotyczących sytuacji osób z niepełnosprawnościami w Polsce, jak i różnego rodzaju raportach i opracowaniach dotyczących tej tematyki.

 

Jaki jest główny cel Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami?

 

To włączenie osób z niepełnosprawnościami w życie społeczne i zawodowe. Współczynnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym to w 2018 r. 28,3 proc. Planowana do osiągnięcia w 2025 r. wartość pośrednia to 35 proc., a wartość docelowa to 45 proc. w 2030 r.

 

Jakie są pozostałe najważniejsze założenia dokumentu?

 

Dokument składa się z szeregu działań strategicznych, które pogrupowano i podzielono na obszary priorytetowe Strategii:

 

I. Niezależne życie

II. Dostępność

III. Edukacja

IV. Praca

V. Warunki życia i ochrona socjalna

VI. Zdrowie

VII. Budowanie świadomości

VIII. Koordynacja

 

Czego dotyczą poszczególne priorytety?

I. Niezależne życie

Wprowadzenie systemowej usługi asystencji osobistej oraz opieki wytchnieniowej

Ujednolicenie i systemowy rozwój mieszkalnictwa wspomaganego

Wdrożenie kręgów wsparcia

Rozpoczęcie procesu deinstytucjonalizacji – stopniowego przechodzenia z opieki instytucjonalnej do wsparcia w społeczności lokalnej osoby

Zastąpienie instytucji ubezwłasnowolnienia modelem wspieranego podejmowania decyzji

 

II. Dostępność

Wdrożenie uniwersalnego projektowania i jednolitych standardów dostępności obiektów przestrzeni publicznej

Zwiększenie dostępności transportu publicznego, w tym skrócenie minimalnego czasu zgłoszenia potrzeby asysty w transporcie kolejowym

Rozwój transportu „door to door”

Wprowadzenie regulacji w zakresie alternatywnych i wspomagających sposobów komunikacji (AAC)

Zwiększenie dostępności audiowizualnych usług medialnych dla osób z niepełnosprawnościami

 

III. Edukacja

Wdrożenie oceny funkcjonalnej i wczesnej pomocy

Rozwój edukacji włączającej

Cyfryzacja szkół

Przygotowanie do wejścia na rynek pracy

Doradztwo zawodowe dla młodzieży

Edukacja ustawiczna

IV. Praca

 

Opracowanie Narodowego Programu Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych

Zatrudnianie wspomagane

Ograniczanie barier w podejmowaniu aktywności zawodowej (likwidacja pułapki rentowej)

Reforma Warsztatów Terapii Zajęciowej

V. Warunki życia i ochrona socjalna

 

Reforma systemu wsparcia finansowego, ukierunkowana na upodmiotowienie osób z niepełnosprawnościami

Przeciwdziałanie wykluczeniu opiekunów osób z niepełnosprawnościami poprzez możliwość podejmowania pracy zarobkowej

Rozwój rynku mieszkań na wynajem z uwzględnieniem potrzeb osób z niepełnosprawnościami

VI. Zdrowie

 

Poprawa dostępu do usług rehabilitacyjnych i wyrobów medycznych najwyższej jakości

Wypracowanie modelu kompleksowej rehabilitacji

Profilaktyka oraz reforma w obszarze ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Reforma systemu ochrony zdrowia psychicznego osób dorosłych ukierunkowana na przejście z psychiatrycznej opieki instytucjonalnej do wsparcia w społeczności lokalnej

Wypracowanie systemowych rozwiązań w zakresie dostępności usług ginekologiczno-położniczych dla kobiet z niepełnosprawnościami

Szkolenia dla lekarzy, pielęgniarek i położnych, a także przedstawicieli innych zawodów medycznych w zakresie opieki zdrowotnej osób z niepełnosprawnościami

VII. Budowanie świadomości

 

Niepelnosprawni.gov.pl – stworzenie portalu informacyjno-usługowego dla osób z niepełnosprawnościami

Działania na rzecz włączania osób z niepełnosprawnościami do głównego nurtu przekazu medialnego

Wprowadzenie i upowszechnienie standardów obsługi osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności

Szkolenia kadr

VIII. Koordynacja

 

Reforma systemu orzekania o niepełnosprawności

Uchwalenie ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami

Wczesne wykrywanie zaburzeń rozwojowych u dzieci oraz wczesna pomoc dziecku i rodzinie

Koordynacja wsparcia osób z niepełnosprawnościami w sytuacjach zagrożenia

Wdrożenie kompleksowego systemu zbierania danych w obszarze niepełnosprawności

Rozszerzenie współpracy międzynarodowej

Wzmocnienie skuteczności Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych

Zmiana funkcjonowania Krajowej Rady Konsultacyjnej do Spraw Osób Niepełnosprawnych, Rad Wojewódzkich oraz Powiatowych do Spraw Osób Niepełnosprawnych

Czy w innych krajach Unii Europejskiej funkcjonują podobne rozwiązania?

 

W prawie wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej oraz krajach członkowskich OECD funkcjonują długoletnie strategie na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Ponadto na poziomie Unii Europejskiej funkcjonuje Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności 2010-2020.

 

Ile to będzie kosztowało?

 

Przyjęcie Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami nie spowoduje dodatkowych kosztów dla sektora finansów publicznych. Finansowanie działań zaplanowanych w Strategii będzie realizowane przez odpowiednią alokację dostępnych już środków finansowych będących w dyspozycji jednostek sektora finansów publicznych, z uwzględnieniem celów ustanowionych w dokumencie oraz przeorganizowanie dostępnych zasobów ludzkich i zadań poszczególnych jednostek sektora finansów publicznych. Ostateczna wysokość środków przewidzianych do realizacji poszczególnych projektów będzie ustalana corocznie przez Radę Ministrów w trakcie prac nad ustawą budżetową.

 

Stworzenie ram nowej, spójnej polityki społecznej w obszarze niepełnosprawności, zawierającej efektywne instrumenty wsparcia na rzecz włączenia zawodowego i społecznego osób z niepełnosprawnościami, wymaga poniesienia wymiernych nakładów finansowych.

 

Należy podkreślić, że akty prawne wdrażające w życie strategie mogą mieć wpływ na budżet państwa i samorządów. Na tym etapie nie możliwe jest oszacowanie tych kosztów. Środki przeznaczone na realizację działań zawartych w Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami umożliwią osobom z niepełnosprawnościami niezależne życie i pełny udział we wszystkich jego sferach, w taki sposób, aby mogły funkcjonować w społeczeństwie na zasadzie równości z innymi osobami.

 

Więcej informacji w tekście źródłowym : Rada Ministrów przyjęła Strategię na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami. Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania – Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – Portal Gov.pl (www.gov.pl)